Mistrz i Małgorzata: postacie. Kim są bohaterowie Bułhakowa?
Kim są kluczowe mistrz i małgorzata postacie?
W epickiej powieści Michaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata”, świat realny i fantastyczny splatają się, tworząc niezapomnianą mozaikę postaci. Centralnymi figurami, wokół których koncentruje się akcja, są tytułowi Mistrz i Małgorzata. Ich miłość, silniejsza niż wszelkie przeciwności, staje się motorem napędowym fabuły, dowodząc, że nawet w obliczu największego cierpienia i rozpaczy, uczucie może przetrwać. Z drugiej strony mamy Woland i jego demoniczną świtę, którzy przybywają do Moskwy, aby przeprowadzić swój własny, specyficzny sąd nad ludzkością. Ich działania, choć często przerażające, ujawniają ukryte prawdy o bohaterach i świecie, wprowadzając element sprawiedliwości, która niekoniecznie musi być zgodna z ludzkimi wyobrażeniami.
Mistrz i Małgorzata: Miłość silniejsza niż rzeczywistość
Mistrz i Małgorzata to para kochanków, których losy są nierozerwalnie związane z ich twórczością i prześladowaniami. Mistrz, utalentowany pisarz i historyk, poświęca się tworzeniu powieści o Poncjuszu Piłacie i Jeszui Ha-Nocri. Jednak brutalna krytyka ze strony literackiego establishmentu łamie jego ducha, prowadząc do załamania nerwowego i umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym. Małgorzata, choć uwikłana w nieszczęśliwy związek z bogatym mężem, nie potrafi zapomnieć o swojej prawdziwej miłości. Jest gotowa na wszystko, nawet na pakt z diabłem, aby odzyskać swojego ukochanego i jego zaginione dzieło. Ich historia to potężne świadectwo siły miłości i artystycznej pasji, która przeciwstawia się przytłaczającej rzeczywistości.
Woland i jego świta: Demoniczna sprawiedliwość
Woland, czyli szatan, przybywa do ateistycznej Moskwy jako profesor czarnej magii, by wraz ze swoją barwną i niebezpieczną świtą przeprowadzić serię wydarzeń, które odsłonią ludzkie słabości i hipokryzję. Jego towarzysze – tajemniczy Korowiow, demoniczny kot Behemot, piękna wiedźma Hella i groźny Azazello – sieją zamęt, ale ich działania często mają na celu przywrócenie pewnej formy równowagi i ukaranie tych, którzy na to zasłużyli. Woland, mimo swojej demonicznej natury, potrafi okazywać miłosierdzie wybranym, co pokazuje, że zło i dobro w świecie Bułhakowa są ze sobą ściśle powiązane, a postacie szatańskie nie są wyłącznie negatywne.
Postacie z Moskwy: Realizm i groteska
Iwan Bezdomny: Od ateisty do wierzącego
Iwan Bezdomny, młody i porywczy poeta, jest początkowo uosobieniem moskiewskiej propagandy – gorliwym ateistą, który tworzy wiersze zgodne z panującą ideologią. Jego życie wywraca się do góry nogami po spotkaniu z Wolandem i tragicznej śmierci Berlioza. Wstrząsające wydarzenia prowadzą go do szpitala psychiatrycznego, gdzie, w surrealistycznym otoczeniu, zaczyna rewidować swoje poglądy. Doświadczenia te stają się dla niego katalizatorem głębokiej przemiany, zmuszając go do konfrontacji z prawdami wykraczającymi poza materialistyczny światopogląd, co ostatecznie prowadzi go na ścieżkę wierzącego.
Michaił Berlioz: Los ateisty w świecie szatana
Michaił Aleksandrowicz Berlioz, przewodniczący MASSOLIT-u, jest symbolem moskiewskiej inteligencji podporządkowanej ideologii. Jako zagorzały ateista i propagator socrealizmu, Berlioz arogancko zaprzecza istnieniu Boga i diabła, co staje się jego zgubą. Zgodnie z przepowiednią Wolanda, jego życie kończy się w tragicznych okolicznościach – odcięcie głowy tramwajem. Ta groteskowa i symboliczna śmierć stanowi dowód na to, że nawet w najbardziej racjonalnym świecie, siły nadprzyrodzone mogą interweniować, a zaprzeczanie oczywistym prawom natury, a tym bardziej duchowym, ma swoje konsekwencje.
Postacie drugoplanowe z Moskwy
Moskiewska rzeczywistość w powieści Bułhakowa ożywa dzięki plejadzie barwnych postaci drugoplanowych, które często stają się ofiarami lub uczestnikami szatańskich intryg. Dyrektor teatru „Varietes”, Stiopa Lichodiejew, zostaje przez Wolanda przeniesiony do Jałty, co jest przykładem jego mocy i wpływu. Dyrektor finansowy teatru, Rimski, ucieka do Leningradu po spotkaniu z Hella i Behemotem, a administrator, Warionucha, zostaje przez świtę Wolanda zamieniony w wampira. Nawet służąca Małgorzaty, Natasza, doświadcza transformacji, stając się wiedźmą i towarzysząc swojej pani na balu u Wolanda. Postacie takie jak krytycy literaccy Łatuński i Alojzy Mogarycz reprezentują środowisko, które doprowadziło Mistrza do upadku, a ich własne niecne uczynki zostają w końcu ujawnione i ukarane. Nawet urzędnik i donosiciel, Baron Meigel, znajduje swój koniec na diabelskim balu.
Postaci biblijne: Prawda i wiara
Poncjusz Piłat: Ciężar winy przez wieki
Poncjusz Piłat, prokurator Judei, jest postacią z powieści Mistrza, która stanowi kluczowy element wątku biblijnego. Jego wewnętrzny konflikt i decyzja o skazaniu na śmierć Jeszuy Ha-Nocri, mimo głębokiego przekonania o jego niewinności, stają się źródłem wiecznego cierpienia. Ciężar tej winy dręczy go przez stulecia, ukazując uniwersalny temat odpowiedzialności za swoje czyny i niemocy w obliczu władzy. Historia Piłata to studium ludzkiej słabości, strachu i moralnych kompromisów, które mają dalekosiężne konsekwencje.
Jeszua Ha-Nocri: Filozofia jednego Boga
Jeszua Ha-Nocri, w interpretacji Mistrza, nie jest postacią mesjanistyczną w tradycyjnym sensie, lecz raczej filozofem głoszącym prostą i uniwersalną prawdę. Jego nauki skupiają się na wierze w jednego Boga i idei królestwa, w którym wszyscy ludzie będą sobie równi. Postać ta stanowi przeciwwagę dla cynizmu i materializmu moskiewskiego świata, wprowadzając wątek wiary, nadziei i humanizmu. Jego łagodność i niezłomność w obliczu cierpienia podkreślają siłę ducha i głębię jego przekonań.
Charakterystyka głównych bohaterów
Mistrz: Pisarz i jego dzieło
Mistrz jest postacią tragiczną, uosabiającą los artysty w opresyjnym systemie. Jego talent i pasja do historii, szczególnie do wątku Poncjusza Piłata i Jeszuy Ha-Nocri, są przytłoczone przez bezwzględną krytykę i brak zrozumienia ze strony społeczeństwa. Po załamaniu nerwowym i pobycie w szpitalu psychiatrycznym, traci wiarę w siebie i swoje dzieło. Jednak jego powieść staje się kluczem do ocalenia, zarówno dla niego, jak i dla ukochanej Małgorzaty. Jest on symbolem artysty walczącego o prawdę i wolność twórczą, którego dzieło przetrwa nawet najcięższe próby.