24 mins read

Na co pomaga propolis? Zastosowanie i właściwości

Na co pomaga propolis? Wszechstronne działanie kitu pszczelego

Propolis, znany również jako kit pszczeli, to niezwykła substancja produkowana przez pszczoły miodne, która od wieków fascynuje ludzkość swoimi wszechstronnymi właściwościami. Jego nazwa pochodzi od greckich słów „pro” (przed) i „polis” (miasto), co doskonale oddaje jego pierwotną funkcję w ulu – ochronę przed intruzami i chorobami. To naturalny budulec, którym pszczoły uszczelniają szpary w ulu, zabezpieczają przed zimnem, a także dezynfekują, tworząc sterylne środowisko dla rozwoju rodziny pszczelej i przechowywania miodu. Jego złożony skład chemiczny, obejmujący setki związków aktywnych biologicznie, sprawia, że propolis jest cenionym surowcem w medycynie naturalnej, kosmetyce, a nawet w przemyśle. Zrozumienie, na co pomaga propolis, otwiera drzwi do wykorzystania jego potencjału w dbaniu o zdrowie i urodę w sposób holistyczny i zgodny z naturą.

Czym jest propolis i skąd się bierze?

Propolis, często określany jako kit pszczeli, to lepką, aromatyczną żywicę, którą pszczoły robotnice zbierają z pąków drzew liściastych, takich jak topola, brzoza, kasztanowiec, olcha, a także z niektórych krzewów i ziół. Po zebraniu, pszczoły wzbogacają zebrane substancje o własne enzymy, wosk pszczeli i pyłek kwiatowy, tworząc unikalną mieszankę o charakterystycznym zapachu i smaku. Głównym celem gromadzenia i przetwarzania propolisu przez pszczoły jest utrzymanie higieny i bezpieczeństwa w ulu. Kit pszczeli służy do uszczelniania wszelkich szczelin i otworów, przez które mogłyby przeniknąć szkodliwe substancje, drobnoustroje czy zimne powietrze. Jest również używany do balsamowania i zabezpieczania martwych owadów lub innych intruzów, których pszczoły nie są w stanie usunąć z ula, zapobiegając w ten sposób rozwojowi pleśni i procesom gnilnym. To właśnie te naturalne właściwości antybakteryjne i konserwujące propolisu sprawiają, że jest on tak cenny dla człowieka.

Propolis – skład: co kryje kit pszczeli?

Skład propolisu jest niezwykle złożony i zmienny, zależy od wielu czynników, takich jak gatunek pszczół, region geograficzny, rodzaj roślinności w okolicy ula, a nawet pora roku. Jednakże, można wyróżnić pewne grupy związków, które dominują w jego składzie. Wśród nich znajdują się przede wszystkim żywice i balsamy (stanowiące około 50% składu), które są źródłem wielu cennych właściwości. Znajdziemy tu również wosk pszczeli (około 30%), który nadaje propolisowi jego charakterystyczną konsystencję. Kolejnym ważnym składnikiem są olejki eteryczne (około 10%), odpowiedzialne za przyjemny, charakterystyczny zapach, a także pyłek kwiatowy (około 5%), dostarczający białek, aminokwasów i witamin. Kluczowe dla działania propolisu są jednak związki fenolowe, takie jak flawonoidy (np. chryzyna, galangina, kemferol) i kwasy fenolowe (np. kwas kawowy, kwas ferulowy), które stanowią znaczną część jego składu (około 5-10%) i są odpowiedzialne za jego silne działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, antyoksydacyjne i regenerujące. Ponadto, w propolisie można znaleźć śladowe ilości witamin (A, E, PP, witamin z grupy B), minerałów (wapń, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan, selen) oraz cukrów. Ta bogactwo składników sprawia, że propolis jest prawdziwą skarbnicą naturalnych substancji aktywnych, na co pomaga w wielu aspektach zdrowotnych.

Propolis: właściwości zdrowotne i lecznicze

Propolis to prawdziwy dar natury, którego właściwości zdrowotne i lecznicze są doceniane od tysiącleci. Jego wszechstronne działanie sprawia, że znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny naturalnej, pomagając w walce z różnorodnymi dolegliwościami. Właśnie te unikalne cechy sprawiają, że coraz więcej osób poszukuje informacji, na co pomaga propolis i jak można go wykorzystać dla poprawy swojego samopoczucia i zdrowia.

Działanie propolisu: naturalny antybiotyk dla organizmu

Propolis jest często nazywany naturalnym antybiotykiem ze względu na jego silne działanie przeciwdrobnoustrojowe. W przeciwieństwie do wielu syntetycznych antybiotyków, które mogą prowadzić do rozwoju oporności bakterii, propolis wykazuje szerokie spektrum aktywności wobec wielu rodzajów bakterii, w tym tych opornych na tradycyjne leki. Działa on poprzez uszkadzanie błon komórkowych bakterii, hamowanie ich wzrostu i namnażania, a także zakłócanie procesów metabolicznych niezbędnych do ich przeżycia. Co więcej, propolis jest skuteczny również przeciwko grzybom i wirusom, co czyni go wszechstronnym środkiem w walce z infekcjami. Jego działanie antybiotyczne nie tylko zwalcza istniejące patogeny, ale także pomaga wzmocnić naturalne mechanizmy obronne organizmu, wspierając jego zdolność do samodzielnego radzenia sobie z infekcjami.

Zobacz  Viva la vida – co to znaczy? Pełne znaczenie i interpretacja

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne propolisu

Kluczowe dla zrozumienia, na co pomaga propolis, są jego udowodnione właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Związki fenolowe obecne w propolisie, takie jak flawonoidy i kwasy fenolowe, wykazują silne działanie hamujące wzrost i rozmnażanie się szerokiego spektrum bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Mechanizm działania polega na destabilizacji błony komórkowej patogenów oraz inhibicji kluczowych enzymów bakteryjnych. Ponadto, propolis skutecznie przeciwdziała rozwojowi grzybów, w tym drożdżaków z rodzaju Candida, które często są przyczyną trudnych do leczenia infekcji. Równie istotne jest jego działanie przeciwzapalne. Propolis hamuje uwalnianie mediatorów stanu zapalnego, takich jak prostaglandyny i cytokiny, które są odpowiedzialne za objawy zapalenia, takie jak ból, obrzęk i zaczerwienienie. Dzięki temu, propolis może być stosowany w łagodzeniu stanów zapalnych różnego pochodzenia, od infekcji dróg oddechowych po stany zapalne skóry.

Propolis a odporność: immunostymulujące działanie

Propolis odgrywa znaczącą rolę we wspieraniu i modulowaniu układu odpornościowego, co stanowi jedną z kluczowych odpowiedzi na pytanie, na co pomaga propolis. Badania naukowe potwierdzają, że kit pszczeli posiada właściwości immunostymulujące, czyli pobudza naturalne mechanizmy obronne organizmu do bardziej efektywnego działania. Związki zawarte w propolisie, zwłaszcza flawonoidy i polisacharydy, wpływają na aktywność komórek odpornościowych, takich jak makrofagi, limfocyty T i limfocyty B. Zwiększają one produkcję cytokin, które są kluczowymi sygnałami w komunikacji między komórkami odpornościowymi, przyspieszając odpowiedź immunologiczną na obecność patogenów. Ponadto, propolis może wpływać na syntezę przeciwciał, które neutralizują obce cząsteczki i drobnoustroje. Dzięki temu propolis nie tylko pomaga organizmowi w walce z istniejącymi infekcjami, ale także zwiększa jego ogólną odporność i zdolność do zapobiegania przyszłym zachorowaniom, czyniąc go cennym sojusznikiem w profilaktyce zdrowotnej.

Właściwości propolisu: antyoksydacyjne i regenerujące skórę

Propolis to prawdziwy skarb dla naszej skóry, oferując szereg korzyści dzięki swoim silnym właściwościom antyoksydacyjnym i regenerującym. Jego bogactwo w flawonoidy i kwasy fenolowe sprawia, że jest on potężnym antyoksydantem, zdolnym do neutralizowania wolnych rodników tlenowych. Wolne rodniki są niestabilnymi cząsteczkami, które przyczyniają się do stresu oksydacyjnego, przyspieszając procesy starzenia się skóry i prowadząc do powstawania zmarszczek, przebarwień oraz utraty jędrności. Neutralizując te szkodliwe cząsteczki, propolis pomaga chronić skórę przed uszkodzeniami, zachowując jej młody wygląd i witalność. Co więcej, propolis wykazuje właściwości regenerujące, przyspieszając proces gojenia się ran, oparzeń i innych uszkodzeń naskórka. Działa on poprzez stymulację produkcji kolagenu, kluczowego białka budulcowego skóry, które odpowiada za jej elastyczność i wytrzymałość. Propolis wspomaga również procesy odnowy komórkowej, co przyczynia się do szybszego przywrócenia prawidłowej struktury i funkcji skóry. Jego działanie przeciwzapalne dodatkowo łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia i stany zapalne, czyniąc go idealnym składnikiem preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry problematycznej, skłonnej do wyprysków czy podrażnień.

Zastosowanie propolisu w praktyce

Propolis, dzięki swoim wszechstronnym właściwościom, znajduje szerokie zastosowanie w praktyce, pomagając w leczeniu i łagodzeniu wielu dolegliwości. Od infekcji po problemy skórne, kit pszczeli oferuje naturalne rozwiązania, które mogą znacząco poprawić jakość życia. Zrozumienie, na co pomaga propolis w konkretnych sytuacjach, pozwala na jego świadome i skuteczne wykorzystanie.

Propolis na przeziębienie i grypę: jak stosować?

Propolis jest niezwykle skutecznym środkiem w walce z objawami przeziębienia i grypy, a jego zastosowanie jest proste i dostępne dla każdego. Kiedy pojawiają się pierwsze symptomy, takie jak ból gardła, katar czy ogólne osłabienie, warto sięgnąć po naturalne wsparcie. Propolis, ze względu na swoje silne działanie przeciwwirusowe, antybakteryjne i przeciwzapalne, może znacząco skrócić czas trwania infekcji oraz złagodzić jej przebieg. Najczęściej stosowaną formą jest nalewka propolisowa, którą można przyjmować doustnie. Zaleca się rozpuszczenie kilku do kilkunastu kropli nalewki w niewielkiej ilości wody lub herbaty, najlepiej z dodatkiem miodu i cytryny, co wzmocni jej działanie. Stosowanie nalewki powinno być regularne, kilka razy dziennie, zwłaszcza w okresach zwiększonego ryzyka zachorowań. Alternatywnie, można stosować rozpuszczony propolis w postaci aerozolu do gardła, który działa miejscowo, łagodząc ból i stan zapalny. W przypadku kataru, pomocne mogą być krople do nosa z propolisem lub inhalacje z dodatkiem kilku kropli nalewki, co pomoże udrożnić drogi oddechowe i zwalczyć infekcję. Pamiętajmy, że kluczem do skuteczności jest systematyczność i wczesne rozpoczęcie kuracji.

Kit pszczeli na stawy i regenerację tkanek

Propolis odgrywa ważną rolę w łagodzeniu dolegliwości związanych ze stawami oraz wspieraniu procesów regeneracji tkanek. Jego działanie przeciwzapalne jest kluczowe w redukcji bólu i obrzęków towarzyszących chorobom reumatycznym, artretyzmowi czy urazom. Kit pszczeli może być stosowany zewnętrznie w postaci maści lub kremów, które zawierają jego ekstrakty. Regularne wmasowywanie takich preparatów w bolące miejsca pomaga zmniejszyć stan zapalny, poprawić ukrwienie i przyspieszyć regenerację uszkodzonych stawów i mięśni. Ponadto, propolis, dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym, chroni tkanki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą nasilać procesy degeneracyjne. W przypadku problemów ze stawami, warto rozważyć również przyjmowanie propolisu doustnie, na przykład w postaci kapsułek lub nalewki, co wspomaga jego działanie od wewnątrz, przyczyniając się do ogólnej regeneracji organizmu i zmniejszenia stanów zapalnych w całym ciele. Zrozumienie, na co pomaga propolis w kontekście problemów z układem ruchu, otwiera drogę do naturalnego wsparcia w powrocie do pełnej sprawności.

Zobacz  Co to endometrium? Budowa, funkcje i co warto wiedzieć

Propolis w leczeniu ran, oparzeń i problemów skórnych

Propolis jest nieocenionym środkiem w procesie gojenia ran, oparzeń oraz w leczeniu różnorodnych problemów skórnych, co potwierdza jego wszechstronność. Jego silne działanie antybakteryjne i antyseptyczne skutecznie zapobiega infekcjom bakteryjnym, które mogą komplikować proces gojenia. Jednocześnie, propolis wspomaga regenerację uszkodzonych tkanek, stymulując podziały komórkowe i produkcję kolagenu, co przyspiesza odbudowę naskórka i skóry właściwej. Jest szczególnie skuteczny w przypadku trudno gojących się ran, odleżyn, owrzodzeń, a także oparzeń termicznych i słonecznych. Stosowany zewnętrznie w postaci maści, kremów, opatrunków nasączonych propolisem lub aerozoli, tworzy na powierzchni rany ochronną barierę, która przyspiesza jej gojenie, zmniejsza ból i zapobiega powstawaniu blizn. Propolis jest również pomocny w leczeniu trądziku, łuszczycy, egzemy i innych stanów zapalnych skóry, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i antybakteryjnym, które pomagają oczyścić skórę i zredukować podrażnienia. Wiedza o tym, na co pomaga propolis w kontekście dermatologicznym, pozwala na skuteczne wykorzystanie jego potencjału w pielęgnacji i leczeniu problemów skórnych.

Zastosowanie propolisu w dermatologii i kosmetyce

Propolis znajduje coraz szersze zastosowanie w dermatologii i kosmetyce, oferując naturalne rozwiązania dla wielu problemów skórnych. Jego wyjątkowe właściwości sprawiają, że jest cenionym składnikiem w produktach do pielęgnacji twarzy i ciała, a także w preparatach leczniczych. W dermatologii propolis jest wykorzystywany do leczenia trądziku pospolitego i różowatego, dzięki działaniu przeciwzapalnemu i antybakteryjnemu, które pomaga zwalczać bakterie Propionibacterium acnes i redukować stany zapalne. Jest również skuteczny w terapii łuszczycy, atopowego zapalenia skóry (egzemy) oraz grzybic skóry, łagodząc świąd, zaczerwienienie i wspomagając regenerację naskórka. W kosmetyce propolis jest ceniony za swoje właściwości regenerujące i przeciwstarzeniowe. Zawarte w nim antyoksydanty chronią skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, opóźniając procesy starzenia i redukując widoczność zmarszczek. Propolis nawilża, odżywia i poprawia elastyczność skóry, nadając jej zdrowy i promienny wygląd. Jest składnikiem wielu kremów, serum, maseczek, balsamów do ust, a także past do zębów, gdzie jego działanie antybakteryjne pomaga w utrzymaniu higieny jamy ustnej. Zrozumienie, na co pomaga propolis w tych dziedzinach, pokazuje jego wszechstronność i naturalne piękno.

Propolis w chorobach gardła i infekcjach jamy ustnej

Propolis jest niezwykle skutecznym naturalnym środkiem w walce z chorobami gardła i wszelkiego rodzaju infekcjami jamy ustnej. Jego silne właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwwirusowe sprawiają, że jest on idealnym rozwiązaniem na ból gardła, chrypkę, zapalenie migdałków czy afty. Gdy odczuwamy pierwsze symptomy infekcji gardła, nalewka propolisowa rozcieńczona w wodzie może być stosowana do płukania jamy ustnej i gardła. Płukanie takie pomaga zwalczać patogeny, łagodzić ból i stan zapalny, a także przyspiesza regenerację błon śluzowych. Propolis jest również pomocny w leczeniu zapalenia dziąseł i przyzębia, a także grzybicy jamy ustnej (pleśniawki). Stosowany w postaci aerozoli do gardła, pastylek do ssania lub maści na dziąsła, działa miejscowo, dezynfekując i przyspieszając gojenie zmian. Zawarte w propolisie związki aktywne pomagają również w walce z nieświeżym oddechem, neutralizując bakterie odpowiedzialne za jego powstawanie. Wiedza o tym, na co pomaga propolis w kontekście zdrowia jamy ustnej, pozwala na skuteczne wykorzystanie jego potencjału w utrzymaniu higieny i zapobieganiu infekcjom.

Propolis a układ pokarmowy i choroby prostaty

Propolis wykazuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego oraz stanowi cenne wsparcie w profilaktyce i leczeniu chorób prostaty. W przypadku dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie błony śluzowej żołądka (gastritis) czy zespół jelita drażliwego (IBS), propolis może pomóc dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, antybakteryjnym i regenerującym. Działa on ochronnie na śluzówkę żołądka, łagodzi stany zapalne i wspomaga gojenie się uszkodzeń. Jego działanie antybakteryjne może być pomocne w zwalczaniu infekcji bakteryjnych, takich jak Helicobacter pylori, która jest częstą przyczyną wrzodów. Propolis może być przyjmowany doustnie w postaci nalewki, kapsułek lub ekstraktów. W kontekście chorób prostaty, propolis wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, które może być pomocne w łagodzeniu objawów łagodnego przerostu prostaty (BPH) oraz w profilaktyce raka prostaty. Związki aktywne zawarte w propolisie mogą wpływać na zmniejszenie stanu zapalnego w obrębie gruczołu krokowego i poprawę jego funkcjonowania. Badania sugerują również jego potencjalne działanie przeciwnowotworowe. Zrozumienie, na co pomaga propolis w tych obszarach, otwiera perspektywę naturalnego wsparcia dla zdrowia układu pokarmowego i męskiego.

Zobacz  Sałatka z tortelini: szybki przepis na pyszny obiad

Formy propolisu i sposoby jego przyjmowania

Propolis, ze względu na swoje wszechstronne działanie, jest dostępny w wielu formach, co ułatwia jego stosowanie i dostosowanie do indywidualnych potrzeb. Wiedza o tym, jak przyjmować propolis i w jakiej postaci jest on najskuteczniejszy, pozwala w pełni wykorzystać jego potencjał zdrowotny.

Nalewka z propolisu: przygotowanie i działanie

Nalewka z propolisu, często określana jako propolis na spirytusie, jest jedną z najpopularniejszych i najskuteczniejszych form tego naturalnego preparatu. Jej przygotowanie w domu jest stosunkowo proste, choć wymaga cierpliwości. Do jej stworzenia potrzebny jest czysty propolis (najlepiej w postaci drobnych granulek lub proszku) oraz alkohol etylowy o stężeniu około 70-96%. Propolis zalewa się alkoholem w proporcji zazwyczaj od 1:5 do 1:10 (np. 100 g propolisu na 500 ml alkoholu), szczelnie zamyka i odstawia w ciemne miejsce na okres od 2 do 4 tygodni, codziennie wstrząsając słoikiem. Po tym czasie nalewkę należy przefiltrować przez gazę lub filtr do kawy, aby usunąć nierozpuszczone resztki. Gotowa nalewka ma charakterystyczny, intensywny zapach i ciemno-brązową barwę. Działanie nalewki propolisowej jest wielokierunkowe: wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Jest stosowana wewnętrznie w leczeniu infekcji dróg oddechowych, problemów z układem pokarmowym, wzmacnianiu odporności, a także zewnętrznie do dezynfekcji ran, leczenia oparzeń i schorzeń skórnych. Jej płynna forma ułatwia precyzyjne dawkowanie, a wysoka koncentracja substancji aktywnych zapewnia skuteczne działanie.

Propolis: maść, krople i inne preparaty

Poza nalewką, propolis występuje w wielu innych praktycznych formach, które ułatwiają jego stosowanie w zależności od potrzeb. Maści i kremy propolisowe są idealne do aplikacji zewnętrznej. Znajdują zastosowanie w leczeniu ran, oparzeń, odleżyn, egzem, łuszczycy, trądziku, a także w pielęgnacji skóry suchej i popękanej. Dzięki swojej konsystencji, dobrze przylegają do skóry, tworząc ochronną warstwę i dostarczając substancji aktywnych w miejsce problemu. Krople propolisowe (często na bazie wody lub gliceryny, bezalkoholowe) są alternatywą dla nalewki, polecaną zwłaszcza dla osób unikających alkoholu lub dla dzieci. Mogą być przyjmowane doustnie lub stosowane miejscowo. Aerozole propolisowe są wygodne do stosowania w leczeniu infekcji gardła i jamy ustnej, działając bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsca. Istnieją również preparaty w formie tabletek lub kapsułek, które są wygodnym sposobem na przyjmowanie propolisu doustnie, zapewniając stabilne dawkowanie i łatwość stosowania. Propolis występuje także w pomadkach do ust, które nawilżają, regenerują i chronią spierzchnięte wargi, a także w pastach do zębów i płynach do płukania ust, gdzie jego działanie antybakteryjne pomaga w utrzymaniu higieny jamy ustnej i zapobieganiu chorobom dziąseł. Różnorodność form sprawia, że każdy może znaleźć odpowiedni dla siebie sposób na skorzystanie z dobroczynnego działania propolisu.

Bezpieczeństwo i przeciwwskazania do stosowania propolisu

Choć propolis jest naturalnym produktem o wielu korzyściach zdrowotnych, ważne jest, aby pamiętać o jego bezpiecznym stosowaniu oraz potencjalnych przeciwwskazaniach, aby uniknąć niepożądanych reakcji. Zrozumienie, na co pomaga propolis, powinno iść w parze z wiedzą o tym, kiedy należy zachować ostrożność.

Propolis a alergia: kiedy uważać?

Propolis, będąc produktem pszczelim, może u osób uczulonych wywoływać reakcje alergiczne. Alergia na propolis jest stosunkowo rzadka, ale może objawiać się różnorodnie – od łagodnych zmian skórnych, takich jak zaczerwienienie, swędzenie czy wysypka w miejscu kontaktu z preparatem, po bardziej nasilone reakcje, w tym obrzęk, trudności w oddychaniu czy nawet anafilaksję. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na produkty pszczele, takie jak miód, pyłek kwiatowy czy jad pszczeli, powinny zachować szczególną ostrożność. Zanim rozpocznie się regularne stosowanie propolisu, zaleca się wykonanie testu skórnego – niewielką ilość preparatu (np. kroplę nalewki rozcieńczonej w wodzie) należy nanieść na wewnętrzną stronę przedramienia i obserwować skórę przez 24 godziny. Jeśli nie wystąpi żadna niepożądana reakcja, można bezpiecznie stosować propolis. Należy również pamiętać, że alergie mogą się rozwijać stopniowo, dlatego warto być czujnym na wszelkie niepokojące objawy. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej, należy natychmiast przerwać stosowanie propolisu i skonsultować się z lekarzem.

Propolis dla dzieci: czy jest bezpieczny?

Propolis może być stosowany u dzieci, jednak wymaga to zachowania szczególnej ostrożności i odpowiedniego dawkowania. Ze względu na potencjalne ryzyko reakcji alergicznych, zaleca się rozpoczęcie podawania propolisu dzieciom dopiero po ukończeniu pierwszego roku życia, a najlepiej po konsultacji z pediatrą lub alergologiem. Kluczowe jest, aby wybrać preparaty przeznaczone dla dzieci, które mają niższą koncentrację propolisu lub są w formie bezalkoholowej (np. na bazie wody lub gliceryny), co minimalizuje ryzyko podrażnień. W przypadku dzieci, warto zacząć od bardzo małych dawek, stopniowo je zwiększając, obserwując jednocześnie reakcję organizmu. Propolis może być pomocny w łagodzeniu objawów przeziębienia, bólu gardła czy drobnych ran i otarć u dzieci. Zawsze należy upewnić się, że dziecko nie jest uczulone na produkty pszczele. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub niepokojących objawów po podaniu propolisu, należy niezwłocznie przerwać jego stosowanie i skontaktować się z lekarzem. Wiedza o tym, na co pomaga propolis, powinna iść w parze z odpowiedzialnym podejściem do jego stosowania u najmłodszych.